Mantelzorgers zullen de zorg die ze verlenen in de toekomst vaker met een betaalde baan moeten combineren. Wanneer we de huidige percentages mantelzorgers met een baan afzetten tegen toekomstige verschuivingen in leeftijd en arbeidsparticipatie, stijgt het aantal werkende mantelzorgers van 1,8 miljoen in 2020, naar 2,1 miljoen in 2040. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de grote stijging in de mantelzorgvraag, die in dezelfde periode met zo’n 70 procent toeneemt. Om die zorgbehoefte op te vangen, zal er dus meer mantelzorg moeten worden gegeven. Dit betekent dat meer mensen mantelzorg gaan leveren en/of dat mantelzorgers mogelijk intensievere zorg moeten gaan verlenen.
Het geven van deze (aanvullende) mantelzorg wordt naar verwachting ook zeker voor een groot deel door werkenden gedaan. In 2040 is de grootste groep werkende mantelzorgers nog steeds de 45- tot en met 64-jarigen. Door de verhoging van de pensioenleeftijd verdrievoudigt het aantal werkenden met mantelzorgtaken ongeveer in de leeftijdsgroep 65- tot en met 74-jarigen, van 69.500 in 2020 naar 193.000 in 2040 (Figuur 2). Daarnaast zullen juist vrouwen steeds vaker werk met mantelzorg moeten combineren. Dit komt vooral door een stijgende arbeidsparticipatie van vrouwen. Het aantal mantelzorgers dat niet werkt daalt juist in de toekomst. Naar verhouding komt dus een groter deel van de mantelzorg neer op de groep werkenden ten opzichte van mensen zonder baan. Dit alles blijkt uit wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (2021).
Behoeften voor ondersteuning vanuit werkgevers
Of werkenden de mantelzorg in de toekomst kunnen blijven volhouden, hangt dus af van of zij mantelzorg en werk goed kunnen combineren en zij daar ook in worden ondersteund. Om meer te weten te komen welke ondersteuning mantelzorgers nodig hebben bij het combineren van werk en mantelzorg, is er een aanvullend onderzoek uitgevoerd door het RIVM. Dit onderzoek gaf o.a. inzicht in meerdere belangrijke behoeften voor ondersteuning, benoemd door werkende mantelzorgers. Hieronder worden specifiek de punten benoemd waarin werkgevers zouden kunnen voorzien:
• Duidelijke regelingen en afspraken die de organisatie hanteert voor zorgende werknemers (mantelzorgvriendelijk beleid). Indien het op voorhand helder is hoe hiermee intern wordt omgegaan, neemt dat een drempel weg en gaat men makkelijker het gesprek aan.
Zie hiervoor ook de masterclass: https://mantelzorgmetbeleid.nl/werkgevers/dienstverlening/masterclass-hoe-stel-je-mantelzorgvriendelijk-beleid-op/
• Een contactpersoon op werk met wie de werk-privébalans kan worden besproken (bijvoorbeeld de leidinggevende, een vertrouwenspersoon of een ‘aandachtsfunctionaris’).
• Verbeteren van bespreekbaarheid van de combinatie werk en mantelzorg en kennis over regelingen voor werkende mantelzorgers. Bijvoorbeeld door het bieden van handvaten aan leidinggevenden.
• Mogelijkheden om flexibel te werken. Dat wil zeggen: ongebonden aan tijd en plaats
• Psychologische of mentale ondersteuning door een (mantelzorg- of bedrijfs-)coach, bedrijfsmaatschappelijk werker of vertrouwenspersoon. Begeleidende professionals dienen dan wel voldoende kennis in huis te hebben over het thema. Er is ook behoefte van werkende mantelzorgers aan 1-op-1 mantelzorg coaching:
• Inloopspreekuur over mantelzorg
• Cursussen over begeleiding van mantelzorgers
• Een makkelijk vindbaar en centraal startpunt met overzicht van (lokale) zorg- en ondersteuningsregelingen (bijvoorbeeld een website, intranet, toolkit, of stappenplan)
Bron: RIVM rapport Werkende mantelzorgers van ouderen