Ongeveer 5 miljoen mensen van 16+ in Nederland zorgt voor iemand anders met wie ze een persoonlijke relatie of band hebben. Dat is een derde van de volwassen Nederlanders dus die een vorm van mantelzorg verleent. Werknemers van wie een gezins- of familielid ziek is geworden, kunnen kortdurend zorgverlof opnemen. Met welke regels krijg je als werkgever én zorgende werknemer precies te maken? Hier staat het op een rij.
Kortdurend zorgverlof
Een werknemer mag voor kortdurend zorgverlof maximaal twee keer het aantal werkuren per week opnemen per periode van twaalf maanden. Deze periode begint op de eerste dag van het verlof. Je betaalt als werkgever minstens 70 procent van zijn of haar salaris door, waarbij je minimaal het minimumloon moet betalen.
Langdurend zorgverlof
Voor langdurend zorgverlof mag de werknemer maximaal zes keer het aantal werkuren per week opnemen per twaalf maanden. Ook deze periode start op de eerste dag van het verlof. Het gaat om onbetaald verlof, tenzij je een goede werkgever hebt/bent die hierin meedenkt en financieel iets wil betekenen voor de betreffende medewerker.
CAO en afwijkende afspraken
Een cao of personeelsreglement is bepalend boven standaard regelingen en kan afwijkende afspraken bevatten over zorgverlof en de betaling ervan. Deze zijn dan van toepassing, zelfs als dat nadelig uitpakt voor de werknemer.
Verzorging noodzakelijk
Er gelden bepaalden voorwaarden voor het opnemen van zorgverlof. Als iemand bijvoorbeeld in het ziekenhuis ligt en daar zorg krijgt, kan de werknemer over het algemeen geen zorgverlof opnemen. Voor het recht op zorgverlof is het dus van belang dat de verzorging noodzakelijk is en dat de werknemer de enige is die de zieke zorg kan verlenen.
Vrienden, kennissen en familie
Ook voor andere zieke of hulpbehoevende mensen uit hun omgeving mogen werknemers kortdurend en langdurend zorgverlof opnemen. Dat hoeven niet perse familieleden te zijn. Het kan gaan om:
- kinderen, partner, ouders, grootouders, kleinkinderen, broers en zussen (tweedegraads bloedverwanten);
- overige mensen uit hun huishouden (bijvoorbeeld een inwonende nicht, neef, tante en oom);
- bekenden: mensen met wie de werknemer een sociale relatie heeft, bijvoorbeeld schoonouders, een buurvrouw of een vriend. Wel is het zo dat de relatie zo moet zijn dat het ook aannemelijk is dat de werknemer de zorg moet verlenen.
Ziek kind en zorgverlof
Als werknemers voor zieke kinderen kortdurend zorgverlof opnemen, moet het gaan om:
- een eigen kind of kind van echtgenoot/geregistreerde partner;
- een adoptiekind;
- een kind van de partner met wie de werknemer samenwoont;
- een pleegkind (als dat volgens de basisregistratie personen bij de gemeente op hetzelfde adres woont).
De werknemer mag ook eerst ‘calamiteitenverlof en ander kort verzuimverlof’ opnemen als een kind bijvoorbeeld plotseling ziek wordt en van school gehaald moet worden.
Zwaarwegend bedrijfsbelang
De werknemer moet kortdurend zorgverlof zo snel mogelijk bij je melden. Je kunt achteraf vragen om een bewijs dat het verlof nodig was, zoals bijvoorbeeld een afsprakenbriefje met de huisarts. Kortdurend zorgverlof kun je als werkgever alleen weigeren als je bedrijf er ernstige problemen door krijgt, wat we een zwaarwegend bedrijfsbelang noemen.
Latere melding
Kan de werknemer door omstandigheden het verlof niet vooraf melden, dan moet hij dit zo snel mogelijk alsnog doen. Want kortdurend verlof begint op het moment waarop de werknemer het opnemen ervan aan je meldt. Ook na de melding kan een werkgever de verlofopname nog stoppen of niet laten beginnen vanwege een zwaarwegend bedrijfsbelang. Doe je dat niet, dan kan je het kortdurend zorgverlof later niet meer tegenhouden.
Langere tijd ziek of hulpbehoevend
Wanneer een werknemer iemand uit zijn omgeving moet verzorgen met een levensbedreigende ziekte, dan heeft hij recht op langdurend zorgverlof. Dat geldt ook bij langere tijd ziek of hulpbehoevend zijn. De wet bepaalt niet dat een werknemer de zorg in Nederland moet geven, dus hij mag ook zorgverlof opnemen voor het verzorgen van een naaste in het buitenland.
Aanvraag langdurend zorgverlof
Als werknemer dien je het langdurend zorgverlof schriftelijk aan te vragen. Dat moet gebeuren minstens twee weken voordat het verlof opgenomen gaat worden. De werkgever mag de medewerker om informatie vragen om te beoordelen of hij recht heeft op verlof. Denk bijvoorbeeld aan een schriftelijke afspraak met een specialist in het ziekenhuis. Ook voor langdurend zorgverlof geldt dat het alleen geweigerd kan worden vanwege een zwaarwegend bedrijfsbelang. Als het verlof is ingegaan, mag je het niet meer stoppen.
Opbouw vakantiedagen
Tijdens het zorgverlof loopt de opbouw van wettelijke vakantiedagen door. Je mag de zorgverlofdagen niet aftrekken van de wettelijke vakantiedagen van de werknemer. Wordt een werknemer ziek tijdens het zorgverlof, dan kan hij in overleg met de werkgever het verlof beëindigen.
Werk-privé balans
Zorgverlof kan belangrijk zijn voor mantelzorgende werknemers om hun werk-privébalans in evenwicht te houden. Om uiteindelijk ziekteverzuim te voorkomen, zou het goed zijn indien werkgevers hun werknemers dan ook stimuleren (en in elk geval niet belemmeren) om het op te nemen als men ziet dat zij het ook werkelijk nodig hebben.
Andere mogelijkheden dan zorgverlof?
Zorgverlof is in lang niet alle mantelzorgsituaties en voor elke mantelzorger de heilige graal die alle problemen oplost. Kijk voor andere dingen die je als werkgever kunt doen -of waar je als zorgende werknemer om kunt vragen- op deze pagina.